Życiorys B. Skarżyńskiego
Przewodnicząca Komisji
Laureaci bieżącej edycji konkursu
Laureaci z lat poprzednich
Nagroda im. Bolesława Skarżyńskiego przyznawana jest przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Biochemicznego za najlepszy artykuł opublikowany w kwartalniku "Postępy Biochemii".
Nagrodę przyznaje się raz w roku za artykuł wartościowy, atrakcyjnie napisany, poprawny pod względem merytorycznym i redakcyjnym, opublikowany w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego. Nagroda obejmuje dyplom oraz nagrodę rzeczową ustaloną przez Zarząd Główny. Wyróżnienie obejmuje tylko dyplom. Nagroda jest wręczana przez Prezesa lub Wiceprezesa Towarzystwa.
Nowo ukonstytuowany Zarząd Główny powołuje na okres czterech lat Komisję, której zadaniem jest ocena artykułów, opublikowanych w "Postępach Biochemii". Komisja składa się z pięciu osób (łącznie z Przewodniczącym). Komisji przewodniczy Redaktor Naczelny „Postępów Biochemii" lub inny przedstawiciel Redakcji, imiennie powoływany przez Zarząd Główny na wniosek Redaktora Naczelnego. Członkowie Komisji są powoływani na wniosek Przewodniczącego.
Przewodniczący ustala tryb postępowania Komisji oraz system punktacji. Jeżeli któryś z członków Komisji pracuje w instytucji, z której pochodzi oceniana praca, nie bierze on udziału w ocenie tej pracy, a do sumy punktów otrzymanych przez daną pracę dolicza się średnią arytmetyczną sumy punktów przyznanych przez pozostałych członków Komisji.
Praca, która uzyska najwyższą sumę punktów zostaje wysunięta przez Komisję do nagrody, a wniosek imienny przedstawia Zarządowi Głównemu przewodniczący Komisji. Komisja może również zaproponować wyróżnienie pracy, która uzyskała kolejne miejsce w punktacji za pracą wysuniętą do nagrody, o ile różnica w punktacji jest niewielka.
Nagrodę i ewentualne wyróżnienie przyznaje Zarząd Główny lub jego Prezydium na wniosek Komisji. Nagroda obejmuje dyplom oraz premię pieniężną w wysokości ustalonej każdorazowo przez Zarząd Główny. Wyróżnienie obejmuje tylko dyplom. Nagroda jest wręczana przez Prezesa lub vice-Prezesa Towarzystwa podczas uroczystości otwarcia dorocznego Zjazdu.
W przypadku gdy nagrodzony artykuł został napisany przez kilku autorów, autor wiodący („korespondujący") może zaproponować Zarządowi Głównemu sposób podziału premii pieniężnej. Jeśli tego nie zrobi, przyznana kwota nagrody dzielona jest w równych częściach między wszystkich współautorów.
Niniejsza modyfikacja regulaminu została uchwalona przez Zarząd Główny 24 lutego 2009 r.
Ze zmianami zatwierdzonymi przez Zarząd Główny PTBioch na zebraniu dn. 21.03.2016
Urodzony w Warszawie. Studia na Wydziale UJ ukończył w roku 1927 uzyskując stopień dr medycyny. Jeszcze w trakcie studiów medycznych w latach 1923-1927 pełnił obowiązki asystenta w Zakładzie Fizjologii UJ. W roku 1927, niemal natychmiast po uzyskaniu doktoratu, rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym UJ, gdzie w roku 1930 uzyskał absolutorium z zakresu chemii. Równolegle pracował już w Zakładzie Chemii Lekarskiej, gdzie pod okiem prof. L. Marchlewskiego rozpoczął badania naukowe. Habilituje się w roku 1938 na Wydziale Lekarskim UJ i uzyskawszy stypendium naukowe im. Potockich, tuż przed wybuchem wojny, w roku 1939 wyjeżdża do Szwecji. Tam podejmuje działalność naukową w pracowni sztokholmskiego Instytutu Biochemii, której kierownikiem był wówczas laureat nagrody Nobla, H. Euler-Chelpin.. Euler szybko docenił wiedzę i talent Skarżyńskiego i zapewnił mu stypendium Szwedzkiej Akademii Nauk. Wysoką ocenę osoby polskiego naukowca potwierdziło nadanie mu w roku 1943 docentury Uniwersytetu w Sztokholmie. Zimą 1944 Skarżyński wyjechał do Edynburga, gdzie na tamtejszym Polskim Wydziale Lekarskim powierzono mu prowadzenie wykładów z chemii fizjologicznej. W roku 1946 Skarżyński powrócił do kraju, gdzie objął po śmierci Marchlewskiego kierownictwo Zakładu Chemii Lekarskiej, który trzeba było, po zawierusze wojennej, właściwie od nowa tworzyć. W roku 1948 Skarżyński otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego chemii lekarskiej, a w roku 1954 został profesorem zwyczajnym chemii lekarskiej. Zmarł przedwcześnie w 1963 roku.
W latach 30-tych, pod kierunkiem prof. L. Marchlewskiego, Skarżyński rozpoczął badania naukowe poświęcone głównie właściwościom widmowym witamin i hormonów. Jednak dość szybko podjął samodzielne doświadczenia, które uwieńczył sukcesem, wydzielając krystaliczną postać folikuliny (estronu) czyli estriadol z materiału roślinnego. Tym samym, obok układu hemowego znaleziona została nowa struktura chemiczna (estriadol), która była wspólna dla świata roślinnego oraz zwierzęcego. W tym samym okresie prowadzi badania nad mechanizmem zamiany karotenu w witaminę A, przebiegającego w tkance wątrobowej. Skarżyński bada także widma absorpcyjne witaminy C oraz pochodnych układu flawonu.
W trakcie pobytu w Szwecji Skarżyński zajmuje się problematyką dotyczącą biochemii nowotworów złośliwych. Między innymi badał wpływ witaminy A na rozwój nowotworów wywołanych węglowodorami. Uwieńczeniem jego działalności naukowej na tym polu jest wydanie wspólnie z H. von Eulerem monografii pt. „Biochemia nowotworów" (1944).
Po powrocie do kraju Skarżyński prowadzi światowej rangi badania nad bakteriami siarkowymi oraz nad witaminą B12. Witamina B12 występuje w surowicy krwi w połączeniu z a 1-globuliną tworząc białko o nazwie transkobalamina. Skarżyński, jako pierwszy na świecie wyizolował transkobalaminę. Swoje odkrycie opisał w pracy pt." Połączenie witamin z białkami" (1955).
W roku 1954 doprowadził do upowszechnienia stosowania badań izotopowych w Polsce.
Pod koniec życia prowadził istotne z punktu widzenia diagnostyki onkologicznej badania porównawcze nad składem białkowym moczu ludzkiego w różnych stanach chorobowych m. in. w alkaptonurii i nowotworach złośliwych (1962).
W poważnym stopniu przyczynił się do reaktywowania nauczania historii medycyny w Akademiach Medycznych w kraju, a także współtworzył Towarzystwo Historii Medycyny.
Prof. Skarżyński był osobowością nietuzinkową. Jego wykłady cieszyły się ogromnym zainteresowaniem nie tylko studentów nauk medycznych, lecz także studentów innych wydziałów UJ, a także ludzi bezpośrednio z uczelnią niezwiązanych. Dochodziło do tego, że aby pomieścić audytorium, trzeba było wynajmować odpowiednio duże sale, gdyż te, które pozostawały w gestii Akademii Medycznej w Krakowie nie były wystarczająco duże. Pozostawił po sobie wielu uczniów, wśród których byli m. in. prof. Włodzimierz Ostrowski i prof. Aleksander Koj, późniejszy rektor UJ.
dr hab. Anna Goc, prof. UO (Uniwersytet Opolski)
profesor Jolanta Jura (Uniwersytet Jagielloński)
profesor Małgorzata Wolańska (Uniwersytet Medyczny w Białystoku)
profesor Ludmiła Żylińska (Uniwersytet Medyczny w Łodzi)
Przewodnicząca dr hab. Elżbieta Czarniewska, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
(61) 829 4000e-mail: e.czarniewska@ptbioch.edu.pl
Autorki:
Karolina Dobrzyń, Magdalena Kowalik
z Zakładu Fizjologii i Toksykologii Rozrodu, Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie
„Molekularny mechanizm działania progesteronu w żeńskim układzie rozrodczym”
opublikowany w Postępach Biochemii, Tom 68, Nr 3/2022, str. 336-343
Laureaci poprzednich edycji konkursu:
2021
- Autorzy: Łukasz Bijoch, Martyna Pękała, Anna Beroun z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego, za artukuł przegladowy pt.: „Molekularne podstawy działania wybranych substancji psychoaktywnych”, opublikowany w Postępach Biochemii, Tom 67, Nr 2/2021, str. 141-156
2020
- Piotr Machtel z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu, za artukuł przegladowy pt.: „Bogaty świat ryboprzełączników”, opublikowany w Postępach Biochemii 66(2), 100-110, 2020
2019
- Sebastian P. Sacharowskii Tomasz J. Sarnowski z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie, za artukuł przegladowy pt.: „Mechanizmy kontrolujące strukturę chromatyny”, opublikowany w Postępach Biochemii 65(1), 9-20, 2019
2018
-
Ewa Sikora, Anna Bielak-Żmijewska, Grażyna Mosieniak z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego w Warszawie, za artukuł przegladowy pt.: „Czym jest i czym nie jest starzenie komórki ?”, opublikowany w Postępach Biochemii 64(2), 110-118, 2018
2017
-
Michał Chojnacki z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Adrian Zając i Mateusz Pięt z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, za artukuł przegladowy pt.: „Udział metaloproteinaz macierzy zewnątrzkomórkowej w rozwoju i progresji chorób nowotworowych”, opublikowany w Postępach Biochemii 63(4), 277-286, 2017
2016
- Robert Jarzyna i Anna Michalik za artukuł przeglądowy pt.: "Kluczowa rola kinazy białkowej aktywowanej przez AMP (AMPK) w procesach starzenia", opublikowany w Postepach Biochemii w tomie 62(4), 459-471, 2016
2015
- Justyna Mikuła-Pietrasik, Angelika Kuczmarska i Krzysztof Książek za artukuł przeglądowy pt.: "Święty Graal biologii, czyli jak i dlaczego sie starzejemy?”, opublikowany Postępach Biochemii w tomie 61, numerze 4 (str. 344-355) 2015
2014
- Adam Master i Alicja Nauman za artukuł przeglądowy pt.: "Molekularne mechanizmy inicjacji biosyntezy białek – biochemiczne i biomedyczne implikacje nowego modelu translacji wzmacnianej przez element RNA odpowiedzi na hipoksję (rHRE)”, opublikowany Postępach Biochemii w tomie 60, numerze 1 (str. 39-54) 2014
2013
- Marta M. Gabryelska i Jan Barciszewski za Artukuł pt.: "Świat podwójnej helisy – „Nie uszło naszej uwadze”, opublikowany w tomie 59, numerze 3 (str. 246-256) opublikowany w Postępach Biochemii Nr 3, Vol. 59 (246-256) 2013
2012
- Agnieszka Dziedzic-Letka i Andrzej Ożyhar za Artukuł pt.: „Białka inherentnie nieuporządkowane” opublikowany w Postępach Biochemii Nr 1, Vol. 58 (100-109) 2012
- Piotr Kozłowski, Małgorzata Marcinkowska za Artukuł pt.: „Wpływ polimorfizmu liczby kopii na zmienność fenotypową człowieka” opublikowany w Postępach Biochemii 2011 tom 57, Nr 3, str. 240-248.
- Magdalena Lebiedzińska, Jan Suski, Jerzy Duszyński, Mariusz R. Więckowskowski za Artykuł pt.: „Rola białka p66Shc w fizjologii i patologii", opublikowany w Postępach Biochemii 2010 tom 56, Nr 2, str. 165-173.
- Marta Olchowik, Marta Miączyńska za Artykuł pt.: „Białka efektorowe GTPazy Rab5 w regulacji endocytozy i przekazywania sygnałów wewnątrzkomórkowych", publikowany w Postępach Biochemii 2009 tom 55, Nr 2, str. 171-180.
- Lech Wojtczak, Krzysztof Zabłocki za Artykuł pt.: „Mitochondria w życiu, chorobie i śmierci komórki", opublikowany w Postępach Biochemii 2008 tom 55, Nr 2, str. 171-180.
- Józefa Węsierska-Gądek, Jolanta Bednarek, Zofia M.Kiliańska za Artykuł pt.: "Nowe oblicze białek antyapoptotycznych.II.Surwiwina" opublikowany w Postępach Biochemii 2007 tom 53, Nr 3, str. 239 - 253.
- Jolanta Skalska, Grażyna Dębska-Vielhaber, Marta Głąb, Bogusz Kulawik, Dominika Malińska, Izabela Koszela-Piotrowska, Piotr Bednarczyk, Krzysztof Dołowy, Adam Szewczyk za Artykuł pt.: "Mitochondrialne kanały jonowe" opublikowany w Postępach Biochemii 2006 tom 52, Nr 2, str. 137-143.
- Stanisław Kowalczy, Emilia Hadowska, Anna Piekarsk za Artykuł pt.: "Roślinne układy ubikwitylacji i degradacji białek w proteasomach - kluczowe elementy hormonalnych szlaków sygnałowych" opublikowany w Postępach Biochemii 2005 tom 51, Nr 2, str. 171-187.
- Marek Żywicki, Maciej Szymański, Jan Barciszewski za Artykuł pt.: "Różnorodność i funkcje niekodujących regulatorowych RNA" opublikowany w Postępach Biochemii 2004 tom 50, Nr 2, str. 90-102.
- Michał Milewski za Artykuł pt.: "Struktura i funkcja białkowych domen PDZ" opublikowany w Postępach Biochemii 2003 tom 49, Nr 4, str. 257-267.
- Barbara Grzelakowska-Sztabert za Artykuł pt.: "Proteoliza białek regulujących przebieg cyklu komórkowego - udział ubikwitynacji" opublikowany w Postępach Biochemii 2002, tom 48, Nr 1, str. 34-47.
- Andrzej Trzeciak, Janusz Błasiak za Artykuł pt.: "Naprawa DNA w komórkach ssaków: mechanizm rekombinacji homologicznej" opublikowany w Postępach Biochemii 2001 tom 47, Nr 1, str. 38-51.
- Iwona Grądzka za Artykuł pt.: "Apoptoza: decyzja należy do mitochondrium" opublikowany w Postępach Biochemii 2000 tom 46, Nr 1, str. 2-16.
- Alicja Węgrzyn, Grzegorz Węgrzyn za Artykuł pt.: " Regulacja replikakacji DNA bakteriofaga lambda i plazmidów lambda" opublikowany w Postępach Biochemii 1999, tom 45, Nr 1, str. 5-11.
- Agnieszka Krakowiak, Maria Koziołkiewicz za Artykuł pt.: "Oligonukleotydy o właściwościach aptamerycznych" opublikowany w Postępach Biochemii 1998, tom 44, Nr 4, str. 306-317.
- Andrzej Kasprzak za Artykuł pt.: "Jak funkcjonuje miozyna ?" opublikowany w Postępach Biochemii 1997, tom 43, Nr 3, str. 134-142.
- Bogdan Falkiewicz, Bogdan Liberek za Artykuł pt.: "Budowa i funkcja antygenów zgodności tkankowej (MHC) klasy I" opublikowany w Postępach Biochemii 1994, tom 42, Nr 1, str. 41-48.
- Barbara Grzelakowska-Sztabert za Artykuł pt.: "Regulacja cyklu komórkowego - udział białkowych inhibitorów kinaz cyklino-zależnych" opublikowany w Postępach Biochemii1995 tom 41, Nr 2, str. 80-93.
- Ewa Sikora za Artykuł pt.: "Mechanizmy śmierci programowanej komórek (apoptozy)" opublikowany w Postępach Biochemii 1994 tom 40, Nr 3, str. 150-160.
- Andrzej Kutner za Artykuł pt.: "Analogi witamin D o dzialaniu antyproliferacyjnym" oraz "Analogi witamin D do fotoznakowania białka transportujacego i receptora hormonu witaminowego" opublikowany w Postępach Biochemii 1993 tom 39, Nr 1, str. 39-45.
- Mirosława Barciszewska, Jan Barciszewski za Artykuł pt.: "Zależność funkcji kwasów nukleinowych od struktury" opublikowany w Postępach Biochemii 1992 tom 38, Nr 4, str. 171-177.
- Jerzy Bal, za Artykuł pt.: "Molekularne podłoże mukowiscydozy" opublikowany w Postępach Biochemii 1991 tom 37, Nr 4, str. 153-158.
