prof. nauk biologicznych Ewa Łojkowska. Laureatka nagrody Heweliusza w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych całe swoje zawodowe życie poświęciła roślinom, m.in. fitopatologii, czyli nauce badającej choroby roślin.

Od lewej stoją: prof. Jerzy Stanisław Błażejowski, Prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Przewodniczący Kapituły Nagrody im. Jana Heweliusza w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, prof. Ewa Łojkowska, nagrodzona w dziedzinie nauk przyrodniczych i ścisłych, Piotr Borawski, Zastępca Prezydenta Miasta Gdańska ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu, prof.Małgorzata Omilanowska - Kiljańczyk, nagrodzona w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, prof. Grzegorz Węgrzyn, Prezes Gdańskiego Odziału PAN, Przewodniczący Kapituły Nagrody im. Jana Heweliusza w dziedzinie nauk przyrodniczych i ścisłych.

Laudacja
Prof. dr hab. Ewy Łojkowskiej
Laureatki Nagrody im. Jana Heweliusza

Praca naukowa Pani prof. dr hab. Ewy Łojkowskiej jest związana z dwoma gdańskimi uczelniami: Uniwersytetem Gdańskim i Gdańskim Uniwersytetem Medycznym. Pracę w Gdańsku rozpoczęła Ona 1 października 1993 roku, kiedy została zatrudniona na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii (MWB UG i GUMed).
Pani prof. dr hab. Ewa Łojkowska jest wybitnym fitopatologiem, a jej zainteresowania tą dziedziną datują się od początku kariery naukowej. W 1977 roku uzyskała tytuł magistra biologii na Wydziale Biologii i Nauk i Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Siedem lat później uzyskała stopień doktora nauk rolniczych w dyscyplinie agronomia, który nadała Jej Rada Naukowa Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Staż podoktorski odbyła w laboratorium profesora Artura Kelmana w Department of Plant Pathology, University of Wisconsin–Madison w USA. Rozpoczęte w USA badania kontynuowała w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Boninie. W roku 1991 Rada Wydziału Ogrodniczego Akademii Rolniczej w Poznaniu nadała jesj stopień doktora habilitowanego. Dalsze Jej badania, w latach 1992-1993, obejmujące prace nad molekularnymi mechanizmami warunkującymi wirulencję bakterii z gatunku Erwinia chrysanthemi (obecnie Dickeya dadantii) Pani prof. Ewa Łojkowska prowadziła jako profesor wizytujący w Laboratoire de Génétique Moléculaire des Bactéries, w Institute National des Sciences Appliqués (INSA) w Lyonie (Francja), kierowanym przez Panią prof. Janine Robert-Baudouy. Tytuł naukowy profesora nauk biologicznych uzyskała w roku 2003.
W efekcie intensywnie prowadzonych badań i systematycznie budowanego zespołu naukowego, Pani prof. dr hab. Ewa Łojkowska stworzyła na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego unikatową w skali Polski szkołę fitopatologii molekularnej, również o znaczeniu międzynarodowym.
Za najważniejsze osiągnięcia naukowe Pani prof. dr hab. Ewy Łojkowskiej należy uznać:
1) Poznanie i opisanie pełnej puli genetycznej bakteryjnych patogenów roślin z gatunków Dickeya solani i Pectobacterium parmentieri.
2) Opracowanie testów molekularnych pozwalających na szybkie i efektywne wykrywanie oraz identyfikację pektynolitycznych patogenów roślin.
3) Opracowanie innowacyjnych, opartych o zastosowanie zimnej plazmy, metod ochrony roślin przed patogenami bakteryjnymi.
Wyniki badań Pani prof. dr hab. Ewy Łojkowskiej były publikowane w renomowanych międzynarodowych czasopismach naukowych, m.in. BMC Genomics, FEMS Microbiology Ecology, Microorganisms, Frontiers in Microbiology, Molecular Plant Pathology, Plant Disease, European Journal of Plant Pathology, New Biotechnology, Molecular Plant-Microbe Interactions.
W trakcie pracy w Uniwersytecie Gdańskim Pani prof. dr hab. Ewa Łojkowska wypromowała 20 doktorów, w 13 przypadkach doktoraty obroniono z wyróżnieniem. Pięcioro Jej współpracowników uzyskało stopnie doktora habilitowanego. Wielu spośród wypromowanych przez Nią doktorów zostało wyróżnionych nagrodami Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego [w tym między innymi: Stypendium START FNP (Anna Kawiak, Anna Szpitter), Stypendium dla młodych wybitnych naukowców (Marta Potrykus, 2018; Agata Motyka-Pomagruk, 2020)], a także Nagrodą Prezesa Rady Ministrów za najlepszą rozprawę doktorską (Agata Motyka-Pomagruk, 2020). Jej doktoranci i współpracownicy uzyskiwali nagrody Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego (Agata Motyka-Pomagruk 2018, 2020) i Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku (Marta Potrykus, Agata Motyka-Pomagruk). Nie ma wątpliwości, że Pani prof. dr hab. Ewa Łojkowska stworzyła znakomitą szkołę naukową fitopatologii w Gdańsku.
Badania Pani prof. dr hab. Ewy Łojkowskiej są prowadzone głównie w ramach ogólnokrajowych i międzynarodowych projektów badawczych finansowanych przez różne instytucje, od Narodowego Centrum Nauki po Komisję Europejską (m.in. programy COST 823, COST 853, PORTCHECK, ERA NET EUPHRESCO). Współpracuje Ona z badaczami z Europy, Ameryki Północnej, Afryki i Nowej Zelandii. Jest rozpoznawana jako wybitna badaczka nie tylko w kraju ale na całym świecie.
Obok prowadzenia badań naukowych na najwyższym poziomie oraz kształcenia znakomitej kadry naukowej, Pani prof. dr hab. Łojkowska ma wybitne osiągnięcia na polu organizacji nauki. Wystarczy wymienić jej najważniejsze działania w tym zakresie aby wskazać jak bardzo jest w organizację nauki zaangażowana i jakie znakomite efekty to odnosi:
1. Pełniła przez dwie kadencje (2005-2012) funkcję Dziekana Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
2. Jest Przewodniczącą Jury programu L’Oreal-UNESCO dla Kobiet i Nauki a od roku 2014 jest członkiem międzynarodowego Jury L’Oreal-UNESCO International Rising Talents.
3. Jest Prezesem Zarządu Fundacji Profesora Wacława Szybalskiego.
4. Została wybrana w latach 2011-2019 na wiceprzewodniczącą, a w roku 2020 na Przewodniczącą Komitetu Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk.
5. W latach 2019-2020 była członkinią Rady Uniwersytetu Gdańskiego.
6. Została powołana na eksperta oceniającego wnioski młodych wybitnych uczonych występujących o stypendia Ministerstwa Edukacji i Nauki.
7. Od roku 2019 jest Przewodniczącą Rady dziedzinowej Nauk o życiu w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (Uczelnia badawcza).
8. W roku 2020 Rada Narodowego Centrum Nauki nominowała Ją do, powołanej przez Swiss National Science Foundation, AcademiaNet.
9. Została powołana na eksperta w programie Komisji Europejskiej REIMAGING EUROPE - Task Force on Sustainable Agriculture and Innovation.
10. Od roku 2021 jestem koordynatorem w Uniwersytecie Gdańskim projektu EU HORIZONT 2020 Modifying Institution by Developing Gender Equality Plans (MINDtheGEPs).
Biorąc wszystko powyższe pod uwagę, można z pełnym przekonaniem powiedzieć, że tegoroczna Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w dziedzinie nauk przyrodniczych i ścisłych dostaje się w ręce wybitnej badaczki, mającej osiągnięcia naukowe w skali światowej w zakresie fitopatologii, znakomitej twórczyni szkoły naukowej, która wykształciła dużą grupę specjalistów pracujących w różnych instytucjach, wspaniałej organizatorki nauki, potrafiącej profesjonalnie i z pełnym zaangażowaniem pracować nad wdrażaniem wysokich standardów na uczelni, w różnego rodzaju komisjach, komitetach i organizacjach, niezwykle sprawnie przewodniczyć ich działalności, co zyskuje uznanie i podziw w kraju i za granicą. Składając Pani prof. dr hab. Ewie Łojkowskiej najszczersze gratulacje i wyrazy ogromnego uznania za wybitne osiągnięcia w szeroko rozumianej działalności naukowej, życzę równocześnie dalszych wielkich sukcesów i osiągnieć akademickich a także pełnej satysfakcji w życiu osobistym. Gdańsk może być dumny z tak znakomitej laureatki najwyższego wyróżnienia naukowego tego miasta.

Prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn
Prezes Oddziału PAN w Gdańsku, Przewodniczący Kapituły