Wśród tegorocznych laureatów Nagrody Premiera docenionych za wybitny dorobek naukowy znajdują się dwie Panie należące do Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. W kategorii "wybitny dorobek naukowy" została wyrózniona Pani prof. Agnieszka CHACIŃSKA z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej. Jej odkrycie opublikowane w "Natur"e w artykule “Mistargetedmitochondrial proteins activate a proteostatic response in the cytosol” zostało przywołane we wniosku Profesorów Jacka Marcelego Kuźnickiego (członek korespondent PAN) i Macieja Żylicza (członek rzeczywisty PAN) uzasadniającym przyznanie Pani Profesor nagrody Premiera. Prof. Agnieszka Chacińska ma ogromny dorobek naukowy, doceniony przez światowe środowisko naukowe, co wyraża się m.in. bardzo wysoką (niemal 4 000) liczbą cytowań jej publikacji. We wspomnianej publikacji Laureatka i Jej zespół naukowy odegrali decydującą rolę. Istotą tego dokonania jest pokazanie co się dzieje z białkami, które choć skierowane do mitochondriów nie docierają tam z powodu ich zaburzeń. Zaburzenia mitochondriów są podłożem licznych chorób, a zatem tak doniosłe odkrycie otwiera drogę do jego wykorzystania w ich zrozumieniu i leczeniu.

Wśród autorów wybitnych rozpraw doktorskich nagrodzona została Pani dr Agnieszka BELTER z Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademia Nauk w Poznaniu. Tytuł nagrodzonej dysertacji: Strukturalne aspekty miRNA swoistych dla guzów mózgu.

Nagrody Premiera zostały ustanowione - z inicjatywy Polskiej Akademii Nauk - w 1994 roku. Pełna lista nagodzonych jest dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie: https://bip.kprm.gov.pl/kpr/bip-kancelarii-prezesa/nagrody-premiera/1983,Nagrody-Prezesa-Rady-Ministrow-za-dzialalnosc-naukowa-naukowo-techniczna-lub-art.html

Dzień 17 sierpnia uważany jest za symboliczną datę narodzin Internetu w Polsce; w tym dniu, przed 25 laty został wysłany mail z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (pawilon przy ul. Hożej 69) do laboratorium DESY w Hamburgu krótki, i jak dziś się uważa historyczny e-mail.

Nie był to pierwszy polski e-mail w ogóle; wcześniej wykorzystując mniej lub bardziej rozległe sieci komputerowe komunikowano się za pomocą maili, a w listopadzie 1990 roku fizycy z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie otrzymali nawet za pośrednictwem jednej z sieci pocztę z Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) w Genewie, wysłaną internetowym protokołem TCP/IP.

Połączenie z FUW w sierpniu 1991 roku było jednak wyjątkowe, ponieważ zrealizowano je w całości przez łącze TCP/IP, współdzielone wówczas z międzynarodową siecią EARN/BITNET, ale zestawione według zasad współczesnego Internetu. Adresatem pierwszej polskiej przesyłki internetowej był Jan Sorensen, szef Centrum Komputerowego Uniwersytetu Kopenhaskiego. Przedstawiciele FUW przypomnieli o rocznicy w przesłanym PAP komunikacie. Wtedy za skonfigurowanie i przetestowanie łącza internetowego odpowiadał Rafał Pietrak z Wydziału Fizyki UW; wybrał Internet z jego protokołem TCP/IP, bo gwarantował wolność. Historyczna transmisja danych odbyła się jednym z czterech kanałów komunikacyjnych łącza wydzierżawionego przez Polski BITNET od Telekomunikacji Polskiej. Zrealizowano ją za pomocą modemu o (wówczas standardowej) przepustowości 9600 bitów na sekundę - czyli działał on z szybkością kilka tysięcy razy mniejszą od typowej dla współczesnych domowych łączy internetowych. Funkcję routera pełnił program KA9Q działający na „pececie” z systemem operacyjnym MS-DOS. W sierpniu 1991 roku w zasięgu polskich fizyków znalazł się Internet europejski; na otrzymanie dostępu do Internetu ogólnoświatowego trzeba było poczekać do listopada. Przygotowania do pierwszej wymiany maili zajęły pionierom Internetu w Polsce około tygodnia. Poza Rafałem Pietrakiem w zespole FUW zaangażowanym w uruchomienie pierwszego polskiego łącza internetowego znajdowali się fizycy Marcin Gromisz, Wojciech Bogusz- po uruchomieniu strony WWW Wydziału Fizyki UW, stał się pierwszym polskim webmasterem, Jacek Gajewski, Michał Jankowski, Roman Szwed, Jerzy Tarasiuk oraz technik-elektronik Mariusz Kacprzak.

W komunikacie FUW podano istotny komentarz, iż rozwój Internetu w Polsce to przykład ogromnej roli nauk przyrodniczo-technicznych w inicjowaniu przemian cywilizacyjnych. Nie bez powodu najpopularniejsza współczesna usługa internetowa, World Wide Web, narodziła się w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN)..

W końcu lat 80. ubiegłego wieku dla fizyków z Polski poważną przeszkodą w utrzymywaniu stałych kontaktów z zespołami pracującymi w CERN było embargo informacyjne nałożone na kraje bloku wschodniego przez komitet COCOM. Praktycznie ujmując embargo odcinało polskim naukowcom dostęp do ówczesnego Internetu – sieci EARN/BITNET, z której korzystały głównie amerykańskie uczelnie realizujące kontrakty dla wojska. Embargo zostało zniesione w lutym 1990 roku, w wyniku transformacji politycznych w Polsce w 1989 roku, oraz dzięki naciskom fizyków z ośrodków w Warszawie (FUW) i Krakowie (IFJ PAN).

Oprócz pierwszego połączenia internetowego z sierpnia 1991 roku fizycy z FUW przyczynili się m.in. do powstania w kwietniu 1991 roku Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK), w 1992 roku utworzyli pierwszą polską grupę usenetową, a w sierpniu 1993 roku uruchomili pierwszy polski serwer WWW ze stroną domową Wydziału Fizyki UW.

Z danych CBOS wynika, że upowszechnienie Internetu stało się przyczyną nasilenia różnorodnych zjawisk kulturowych i społecznych. W roku 2015 korzystało z Internetu regularnie ok. 96% osób w przedziale wieku 18-34 lat i 86 proc. w wieku 34-44 la; w całej populacji dorosłych internauci stanowią 65 %. Aż 98 %. polskich internautów ma dostęp do Internetu w domu, a 79 proc. łączy się bezprzewodowo z urządzeń przenośnych. Tygodniowo przeciętny polski internauta spędza online 13 godzin. Co drugi dorosły Polak dokonał przynajmniej jednego internetowego zakupu, 44 proc. korzysta z bankowości elektronicznej, a 35 proc. czyta prasę online.

W czerwcu b.r. roku ogłoszono wyniki międzynarodowego rankingu The Ranking Web of the World Repositories, w którym Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego zajęła drugie miejsc; tym samym utrzymała ubiegłoroczną lokatę. Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu udostępnia swoje zasoby poprzez Bibliotekę Cyfrową (BCUWr) www.bibliotekacyfrowa.pl oraz Repozytorium UWr www.repozytorium.uni.wroc.pl. Repozytorium jest specjalistycznym, profesjonalnym narzędziem dedykowanym dla prac naukowych, zaś BCUWr ma szerszy zakres, gdyż uwzględnia dziedzictwo kulturowe. BCUWr od lat uznawana jest za jedną z najlepszych w Polsce bibliotek cyfrowych.

Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego funkcjonuje od 11 lat, została otwarta w grudniu 2005 roku. Na dzień 12 sierpnia 2016 roku w Bibliotece Cyfrowej znajduje się 65800 publikacji, a łączna liczba czytelników od grudnia 2015 roku do dziś wynosi 23 110 966. Biblioteka Cyfrowa  działa w trybie 24/7, tj. 24 godzin na dobę przez 7 dni w tygodniu. Użytkownicy korzystają z wirtualnych zasobów Biblioteki zarówno w dzień i w nocy. BCUWr jest zintegrowana z Europejską Biblioteką Cyfrową – Europeaną, w której prezentowane są metadane obiektów pochodzących m.in. z BCUWr. Metadane opisowe są też indeksowane przez wielkie multiwyszukiwarki i prezentowane m.in. w Google Scholar czyli jedną z najbardziej popularnych wyszukiwarek tekstów naukowych, i dlatego prezentowanie zasobów jednostek uczelni w BUWr jest tak korzystne.

Biblioteka Cyfrowa UWr zarówno w roku ubiegłym, jak i tym w rankingu The Ranking Web of the World Repositories znalazła się na drugim miejscu w kategorii polskie repozytoria. W budowaniu rankingu oceniano jakość publikacji cyfrowych i właściwą konfigurację informatyczną, które mają wpływ na dostępność oraz widoczność dorobku naukowego.

Ranking polskich bibliotek cyfrowych: http://repositories.webometrics.info/en/Europe/Poland

W czasopiśmie "Cancer Research" ukazała się praca zespołu Zakładu Biotechnologii Medycznej Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ opisująca nowe mechanizmy w rozwoju mięsaka prążkowanokomórkowego (rhabdomyosarcoma) - najczęstszego nowotworu tkanek miękkich u dzieci.

Artykuł Heme oxygenase-1 controls an HDAC4-miR-206 pathway of oxidative stress in rhabdomyosarcoma, autorstwa dr. Macieja Cieśli i współpracowników, opisuje istotną rolę oksygenazy hemowej-1 (HO-1) w komórkach tego nowotworu. U podłoża mięsaka tkwią, jak się przypuszcza zaburzenia w rozwoju komórek macierzystych mięśni. Badania zespołu pod kierunkiem prof. Alicji Józkowicz i prof. Józefa Dulaka, pokazują, że rola HO-1 w mięsaku prążkowanokomórkowym może być szczególna. Oprócz znanego z innych nowotworów działania ochronnego i wpływu na naczynia krwionośne, oksygenaza hemowa-1 ułatwia komórkom mięsaka namnażanie się, hamuje zaś ich różnicowanie, które mogłoby spowolnić rozwój guza. Dla procesów różnicowania komórek istotna okazuje się interakcja między HO-1 a mikroRNA, krótkimi cząsteczkami RNA, odgrywającymi ważną rolę w regulacji ekspresji genów. Okazało się też, że w bardziej agresywnych mięsakach oksygenazy jest więcej, a mutacje charakterystyczne dla najbardziej złośliwych form zwiększają jednocześnie jej poziom. Badania opisane w pracy wskazują nadto, że zahamowanie HO-1 w tym typie nowotworu mogłoby być korzystne dla pacjentów.

Warto podkreślić, że główny autor badań dr Maciej Cieśla uzyskał na nie dwukrotnie grant Ventures z FNP. Zaburzenia różnicowania komórek macierzystych mięśni mają znaczenie także w dystrofii mięśniowej Duchenne'a, która jest tematem grantu Maestro z Narodowego Centrum Nauki, kierowanego przez prof. Józefa Dulaka.

http://www.uj.edu.pl/wiadomosci/-/journal_content/56_INSTANCE_d82lKZvhit4m/10172/133195393